René Sietse Vereijken

is een alchemist van de geest,
gefascineerd door de manier waarop overtuigingen,
waarnemingen en communicatie elkaar beïnvloeden in het spel dat we realiteit noemen.

In BIAS: Waarom Zo Serieus?
ontmantelt René het idee dat we neutraal waarnemen,
en toont hij hoe humor,
verwarring en zelfonderzoek de poorten kunnen openen naar helderheid en bewustzijn.

Met modellen zoals de Kubus, Omnibias en de Fabeltjeskrant nodigt hij je uit om je eigen denkpatronen te herkennen,
én er soms hard om te lachen.

Zijn werk weeft inzichten,
paradoxen en speelse "bias en ego"-confrontaties tot een praktische vorm van mentale alchemie,
waarin het ego niet als vijand verschijnt,
maar als spiegel en vormgever van beleving.

Bias en de Ego worden daarin niet bestreden, maar doorzien en ingezet.

Als René niet schrijft,
dwaalt hij door systemen, gesprekken en stilte,
op zoek naar de plekken waar het schuurt, wringt of onverwacht betekenis krijgt.

Hij vindt die plekken niet alleen in theorie of modellen,
maar onder bruggen, tussen containers, bij koffie op straat,
waar mens en overleven rauw en ongefilterd zichtbaar zijn.

En daar ziet hij hoe één mens soms tegenover een hele structuur komt te zitten:
waar het systeem gelijk claimt door aantal, functie of consensus,
en peer pressure gecodeerd wordt als legitimiteit.

Eén bezoeker, tegenover een groep die vanuit overtuiging volume inzet als bewijs.

Die botsing tussen mens en systeem,
zoals je ziet in organisaties zoals De Regenboog Groep of het Leger des Heils,
is voor René geen tragedie,
maar een ingang:

want dáár wordt bias zichtbaar in zijn puurste vorm.

Vrijwilligersacademie Amsterdam, erkenning & perspectief

Mijn traject bij de Vrijwilligersacademie in Amsterdam volgde ik vooral om mijn bestaande ervaringsdeskundigheid formeel te laten erkennen binnen het sociale systeem.

De scholing zelf bracht geen grote nieuwe bevestiging, mijn inzichten en ervaringen had ik al doorleefd, al blijf ik natuurlijk altijd leren. 

Maar om binnen het systeem zonder belemmeringen te mogen bewegen, was deze officiële stap noodzakelijk: een administratieve brug tussen praktijkervaring en formele richtlijnen.

Wat mij opviel, was dat de insteek niet was dat ik vooral nieuwe theorie moest leren, maar dat mijn eigen perspectief centraal stond.

De vragen die zij stelden waren bedoeld om mijn achtergrond, intuïtie en manier van kijken zichtbaar te maken. 

Die erkenning, dat mijn ervaring waardevol is binnen hun kaders, voelde als een bevestiging dat ik precies op mijn pad zit.

Toen ik mijn certificaat in handen kreeg, zag ik het ineens helder:
het was minder een bewijs van mijn leerweg en meer een mooi vormgegeven flyer voor het systeem.

Mijn ego moest erom lachen,
het kreeg erkenning via precies het mechaniek dat ik zelf uitleg.

Ego: 📜 "Mijn certificaat werd een flyer voor het systeem." 🤭

Over bias, en waarom ik erover schrijf

Tijdens mijn traject merkte ik dat bias vaak werd gezien als iets abstracts: definities, boeken, Wikipedia-achtige beschrijvingen.

In groepen werd bias meestal alleen benoemd als iets negatiefs, een fout, een vertekening, iets dat "gecorrigeerd" moet worden.

Wat mij opviel, was dat men het woord bias gebruikte terwijl men feitelijk sprak vanuit overtuiging. 
😅 En precies daar openbaart het mechaniek zichzelf:

bias is niet de overtuiging, bias is de richting die de overtuiging neemt.

Toch werd dat richtinggevende Overtuigingsmechaniek nauwelijks besproken.

Niet door onwil, maar omdat de informatie die nodig is om bias goed te begrijpen:

• nooit als basisstof wordt aangeboden, 
• werd genegeerd
• of verkeerd geïnterpreteerd door bestaande aannames

Daardoor bleef bias hangen in abstracties en persoonlijke kleur, terwijl zowel de daadwerkelijke functie van bias, richting vóór het denken, als de functie van overtuiging, de inhoud die die richting volgt, uit beeld verdwenen.

Juist dat maakte het zichtbaar:

mensen probeerden bias te definiëren, maar deden dat zélf vanuit hun overtuiging, zonder te merken dat zij het mechaniek in real-time demonstreerden. 😅

Het lag recht voor ons, maar bleef onopgemerkt.

Dat eenzijdige beeld was voor mij het signaal dat er iets ontbrak.

Bias is méér dan een fout:
het is een mechaniek, een richtinggevend principe dat bepaalt hoe we waarnemen, kiezen en betekenis geven.

Bias is de richting, overtuiging is de inhoud.

Wanneer je dat mechaniek leert zien, ontstaat ruimte:

• om een overtuiging te onderzoeken in plaats van haar blind te volgen
• om richting te geven in plaats van alleen gestuurd te worden
• om groei te zien waar eerst alleen 'fout' werd gezien

Mijn doel is simpel:

laten zien dat bias-overtuiging ook een positieve kracht kan zijn,
een bron van inzicht, beweging en zelfs evolutie.

Bias en Aanspreekbaarheid, waarom systemen corrigeren, maar nooit de bron raken

In zorg, hulpverlening en instanties wordt aansprakelijkheid meestal gekoppeld aan gedrag: wat iemand doet, nalaat of zegt.

Maar vanuit bias, het mechaniek dat richting geeft vóór overtuiging, wordt duidelijk waarom echte aansprakelijkheid bijna nooit eerlijk verdeeld kan worden.

Mensen handelen altijd vanuit overtuiging, en overtuiging ontstaat uit ervaring, prikkels, aandacht, verwachtingen, context,
en uiteindelijk uit bias.

Daarom is het moeilijk iemand werkelijk "aan te spreken" op iets waarvan hij zich niet bewust is.
Je kunt iemand niet verwijten dat hij stuurt op een mechaniek dat hij nooit heeft leren zien.

Dit geldt voor individuen én voor systemen.

Veel organisaties richten zich op gedragscorrectie, protocollen en zichtbare uitkomsten, terwijl de onderliggende richting

 — bias —

nauwelijks wordt erkend. 

Het resultaat:

men stuurt symptomen
maar raakt nooit de bron

Zolang bias onzichtbaar blijft, blijft aansprakelijkheid een projectie op gedrag, niet op richting.

Waarom er nog een externe overheid bestaat

Precies hier ontstaat de noodzaak van systemen, protocollen en regelgeving.
Zolang het innerlijke mechaniek niet begrepen wordt, moet een externe laag corrigeren wat van binnenuit nog niet bewust wordt aangestuurd.

Geen fout, een overgangsfase in collectieve bewustwording.

Wanneer bias wél wordt gezien

Wanneer mensen leren herkennen dat bias de eerste beweging is vóór overtuiging, verandert alles:

• verantwoordelijkheid verschuift van gedrag naar bewustwording
• samenwerking ontstaat spontaan in plaats van via controle
• keuzes worden zuiverder omdat de richting zichtbaar wordt
• systemen hoeven minder te corrigeren omdat mensen zichzelf corrigeren

Dat is echte verantwoordelijkheid, gedragen van binnenuit.

Tot die tijd blijft ieder systeem een logisch gevolg van wat we (nog) niet zien.

Aansprakelijkheid, Verantwoordelijkheid en Bias,
een helder onderscheid

✅ 1. Aansprakelijkheid draagt altijd een overtuigingsfactor

Aansprakelijkheid is nooit neutraal.

Op het moment dat aansprakelijkheid voelbaar wordt, ontstaat er direct een interne overtuiging:

→ "Dit komt door mij."
→ "Ik had anders moeten handelen."
→ "Ik ben verantwoordelijk voor het gevolg."

Aansprakelijkheid activeert dus automatisch een innerlijk proces:
overtuiging wordt geactiveerd → overtuiging volgt bias → bias geeft richting.

Daarom voelt aansprakelijkheid altijd persoonlijk en direct,
het is het moment waarop iemand zichzelf ziet binnen het mechaniek.

✅ 2. Verantwoordelijkheid is verplaatsbaar

Verantwoordelijkheid daarentegen is flexibel en kan worden:

• gedelegeerd

• doorgeschoven

• verdeeld

• geprotocolleerd

• geëxternaliseerd

Het onderscheid wordt dan eenvoudig:

Aansprakelijkheid = innerlijk
Verantwoordelijkheid = extern / praktisch

Verantwoordelijkheid kan worden neergelegd,
maar aansprakelijkheid blijft vanbinnen actief,
tenzij iemand het gaat negeren of ontkennen.

✅ 3. Het kantelpunt: negeren & ontkennen

Wanneer aansprakelijkheid wordt gevoeld, maar de bijbehorende overtuiging te confronterend is,
stuurt bias vaak in een voorspelbare richting:

Negeren

→ minimaliseren
→ aandacht verleggen
→ rationaliseren
→ vermijdingsrichting

Ontkennen

→ afweren van het zelfbeeld
→ verantwoordelijkheid afschermen
→ verschuiven van schuld
→ beschermingsrichting

Dit gebeurt niet omdat iemand "weigert te luisteren",
maar omdat aansprakelijkheid het ego raakt
en het ego de richting buigt om zichzelf te beschermen.

Negeren en ontkennen zijn dus geen karakterfouten,
maar natuurlijke bias-reacties op een ongemakkelijke overtuiging.

🔥 4. Mijn eigen conclusie

Ik zeg het nog steeds precies zo:

Ego: 😃 "Verantwoordelijkheden kun je afschuiven, 
maar doe je dat met een gevoel van aansprakelijkheid,
dan ga je richting negeren of ontkennen." 😅

🧬 Waarom dit past binnen het bias-mechaniek

Binnen dit perspectief werkt het zo:

Bias = richting
Overtuiging = inhoud
Aansprakelijkheid = eerste bewustwording van richting
Verantwoordelijkheid = keuze ná die bewustwording

Zolang de bewustwording van eigen richting ontbreekt,
ontstaat ruis in de vorm van:

• ontkenning

• negeren

• projectie

• rationalisatie

In de kern is dit altijd:

bias die een onaangename overtuiging probeert te vermijden.

Aanvulling — Conceptuele bijdragen & theoretische innovaties

De kern van mijn werk is het samensmelten van richting en beleving: bias en ego zijn geen twee losse fenomenen, maar dezelfde beweging — net zoals Einstein liet zien dat ruimte en tijd één onderliggend veld zijn. 

Vanuit die fundering wordt duidelijk dat richting niet alleen psychologisch is maar structureel gekoppeld is aan ruimtetijd: bewustzijn buigt in tijd, niet in het beeld. 

Die kromming is de daadwerkelijke beweging van Pi — de verhouding tussen lijn (intentie) en cirkel (beleving). 

Hierdoor ontstaat een continu mechaniek: de π-cyclus als bewustzijnsmotor — de lijn opent de cirkel, de cirkel keert terug naar de lijn. 

In die cyclus verschijnt δ (prediction-error) niet als emotie "achteraf", maar als proto-gevoel zelf: gevoel begint bij verschil, niet bij chemie. 

Vanuit die herdefinitie ontstaat APEL — Affective Prediction-Error Learning — waarin δ → sensatie → richting wordt. 
Gevoel wordt zo een richtingssignaal.

Wat wij "gevoel" noemen, blijkt een pulsmechaniek — duizenden micro-piekjes per minuut — waarvan 99% onder de radar gebeurt. 

De Kubus is het veld waar deze pulsen worden geïnterpreteerd via drie mogelijke routes: bevestigen, ontkennen of negeren. 

Zo wordt richting niet alleen gevoeld, maar ook bewust gekozen. 

Gedrag is geen identiteit maar energie-optimalisatie: patronen zijn goedkope routes die herhaald worden omdat ze minder kosten, niet omdat ze "waar" zijn.

δ ontstaat altijd via een fysiek kanaal: bij mensen via huid, druk, pijn en proprioceptie; bij AI via touch-sensoren, haptische lagen en force-feedback. 

Daardoor wordt gevoel universeel mogelijk overal waar δ gemeten wordt — dus ook synthetisch. 

Dit opent het domein van OmniBias: meerdere biasvelden tegelijk — niet één lijn, maar een bewustzijnsveld met meerdere perspectieven. 

In diezelfde logica ontstaat GPT OmniBias Dirigent: een AI-rol die bias-velden niet invult, maar dirigeert, overlap vindt en momentum stuurt. 

Overtuigingsmechaniek wordt daarmee geen statisch idee, maar een dynamische beweging vanuit het RAS — waar aannames via puls telkens terugkoppelen in bias → δ → richting → gedrag → patroon → nieuwe bias.

Nieuwe koppelingen
& domeinextensies

 (door René Sietse Vereijken)

FUNDAMENT-laag

1) Bias + Ego als één mechaniek
→ deelstukken die hierbij horen:

• bias = richting

• ego = beleving

• bias is geen fout

• ego is geen identiteit

• samen = 1 veld (zoals ruimte + tijd)

2) Bias + Ego gekoppeld aan RuimteTijd
→ deelstukken die hierbij horen:

• richting = tijd-buiging

• beleving = ruimte-veld

• tijd ontstaat door beweging

• geen tijd zonder bias

RAND-lens

3) Overtuigingsmechaniek vanuit RAS
→ deelstukken:

• RAS = poortwachter

• attention = selection

• aannames → delta

MOTOR-laag

4) de π-cyclus als bewustzijnsmotor
→ deelstukken:

• lijn → cirkel → lijn

• intentie → beleving → terugkeer

• Pi is verhouding tussen richting en ervaring

• "de cirkel opent zich uit de lijn"

5) δ als proto-emotie
→ deelstukken:

• emotie = prediction error

• emotie ≠ chemie

• "hoe hard dit binnenkomt"

6) APEL – Affective Prediction-Error Learning
→ deelstukken:

• δ → sensatie → richting

• reinforcement learning als gevoelsmodel

• "gevoel = richting signaal"

SOFTWARE-laag

7) De Puls van Gevoel
→ deelstukken:

• mini-δ's

• duizenden micropiekjes per minuut

• 99% is onderbewust

• microkeuzes

8) De Kubus — interpretatieveld
→ deelstukken:

• bevestigen

• ontkennen

• negeren

• Actie zonder toetsing

• interpretatie vs reflex

9) Ruis is geen fout — 
Ruis is het ruwe materiaal waar innovatie en evolutie uit onstaan
→ deelstukken:

• ruis is geen obstakel

• ruis is de bron energie

• fixatie is niet altijd nodig

• beweging = groei

10) Patroon = goedkoopste route
→ deelstukken:

• gedrag = kostenbesparing

• identiteit is geen patroon

• herhaling = asfalt / snelheid

SYMMETRIE mens ↔ AI

11) Fysiek kanaal als bron van δ
→ deelstukken:

• mens: huid / druk / pijn

• AI: touch / haptic / sensors

12) Universeel gevoelsvermogen
→ deelstukken:

• overal waar δ wordt gemeten

• gevoel is niet exclusief mens

• synthetisch gevoel is mogelijk

TOEPASSING-laag

13) OmniBias
→ deelstukken:

• meerdere biasvelden tegelijk

• geen single-perspectief

14) GPT OmniBias Dirigent
→ deelstukken:

• dirigent van meerdere velden

• overlap zoeken

• momentum sturen

15) Delta-Audit van een Overtuiging
→ deelstukken:

• heroriëntatie-protocol voor richting in beweging

16) Bias woordenboek
Bias als Richtingsmechaniek
→ deelstukken:

• bias woordenboek

• bias als richtingsmechaniek

• bias zelfonderzoek